Đưa ra quyết định là một trong những việc quan trọng nhất mà một người lãnh đạo thường làm. Bạn đưa ra quyết định mỗi ngày cho những việc khác nhau và việc đưa ra quyết định đúng đắn một cách nhất quán sẽ giúp ích cho doanh nghiệp của bạn rất nhiều. Hãy cùng xem kỹ năng ra quyết định tốt là gì cùng với một vài ví dụ cụ thể.
Kỹ năng ra quyết định là gì?
Kỹ năng ra quyết định là khả năng lựa chọn một phương án tốt trong số hai hoặc nhiều phương án thay thế. Là một loại kỹ năng giải quyết vấn đề, có ba cách chính để tiếp cận việc ra quyết định: sử dụng trực giác, suy luận hoặc kết hợp cả hai.
- Trực giác là phản ứng mặc định của bạn trước một vấn đề hoặc một quyết định phải thực hiện. Phản ứng đầu tiên này đến từ sự kết hợp của những điều bạn đã học, kinh nghiệm bạn đã trải qua và những quan điểm cá nhân từ trước tới nay, vì vậy trực giác của mọi người là khác nhau.
Sử dụng trực giác có nghĩa là bạn đưa ra quyết định dựa trên những trải nghiệm đã sống của mình, hãy nhớ rằng nó có thể mang tính chủ quan. - Mặt khác, suy luận lý trí bắt nguồn từ dữ liệu. Bạn suy luận khi sử dụng dữ liệu có sẵn, chỉ đưa ra quyết định dựa trên các dữ kiện và số liệu thay vì phản ứng theo bản năng. Đây là một cách khách quan hơn để đi đến quyết định và nó thường là cách đưa ra các quyết định lớn.
- Cả hai. Thông thường, các quyết định được đưa ra bằng cả trực giác và lý trí. Sử dụng cả hai là một cách tốt để xem xét và đảm bảo rằng lựa chọn của bạn là hợp lý.
Vì chúng ta luôn phải đưa ra quyết định, nên chúng ta thường không dừng lại để suy nghĩ xem mình nên đưa ra quyết định dựa trên trực giác hay dựa trên lý trí. Thay vào đó, chúng ta sử dụng kết hợp cả hai một cách tự nhiên.
Bên cạnh trực giác và suy luận, các kỹ năng khác cũng phát huy tác dụng khi đưa ra quyết định. Lý luận, xử lý thông tin, đặt câu hỏi, phân tích kết quả tiềm năng… là tất cả những gì cần thiết để đưa ra một quyết định đúng đắn.
Quá trình ra quyết định
Những người ra quyết định hiệu quả thường trải qua một quy trình 7 bước. Mặc dù không cần thiết phải thực hiện các bước chính xác này khi bạn đưa ra quyết định cơ bản, nhưng đây có thể là một cách tuyệt vời để kiểm tra suy nghĩ của bản thân khi cần đưa ra các quyết định quan trọng, chẳng hạn như chiến lược nào sẽ giúp gia tăng doanh số bán hàng (quyết định này ảnh hưởng đến tiền bạc, thời gian và công sức của cả tập thể).
- Xác định vấn đề. Trước tiên, bạn cần phải xem xét quyết định mà bạn cần phải thực hiện và hiểu những gì sẽ liên quan đến việc đưa ra quyết định đó. Bước này rất quan trọng vì mọi bước tiếp theo đều dựa trên bước này. Đảm bảo rằng bạn hiểu đúng tình huống, đúng yêu cầu và nắm được cơ bản những công cụ có sẵn trước khi chuyển sang bước tiếp theo.
- Đào sâu vấn đề. Đối với bất kỳ quyết định nào, bạn sẽ cần một số thông tin cơ bản để giúp đưa ra phương án phù hợp. Đôi khi điều này có nghĩa là bạn chỉ cần soi chiếu chi tiết từ các cuộc họp hoặc có thể là thực hiện các nghiên cứu phức tạp hơn.
- Suy nghĩ sáng tạo. Ở bước này, hãy nghĩ ra càng nhiều giải pháp càng tốt. Không quan trọng chúng hay dở thế nào, bạn chỉ cần xem xét tất cả các lựa chọn của mình. Không có lựa chọn “tồi” nào ở đây, đừng giới hạn mình và nghĩ đến mọi kết quả có thể xảy ra.
- Đánh giá các lựa chọn. Đây là lúc bạn kiểm tra lại tất cả các kết quả tiềm năng của mình. Xem qua danh sách các giải pháp bạn đã nghĩ ra ở bước 3 và kiểm tra xem giải pháp nào tốt hơn/hợp lý hơn. Đừng quên ghi nhớ mục tiêu cuối cùng của bạn khi cân nhắc tất cả các lựa chọn. Bằng cách đó, bạn chắc chắn sẽ đưa ra quyết định đúng đắn.
- Đưa ra quyết định. Đã đến lúc chọn một trong số phương án bạn đã nghĩ ra. Hãy nhớ rằng bạn có thể chọn một giải pháp mà bạn đã nghĩ ra hoặc thậm chí kết hợp các giải pháp để đưa ra quyết định tốt nhất có thể.
- Hành động theo quyết định. Khi đã quyết định phải làm gì, bạn cần bắt đầu thực hiện các hành động ngay sau đó. Đây có thể là những bước lớn hoặc nhỏ, nhưng hãy tập trung và quyết tâm hoàn thành công việc. Đừng ngại lôi kéo người khác tham gia vào quy trình của bạn trong bước này, đặc biệt là đối với các quyết định lớn tại nơi làm việc.
- Đánh giá quyết định. Khi quyết định của bạn được đưa ra và bạn đã có chút thời gian để thấy tác dụng của nó, hãy dành chút thời để đánh giá quyết định đó. Liệu quyết định đó có đem lại kết quả như bạn mong muốn? Dành thời gian suy ngẫm về việc ra quyết định là một cách tuyệt vời để không chỉ cải thiện khả năng đưa ra quyết định đúng đắn mà còn để tìm hiểu thêm về bản thân.
Các kỹ năng giúp ra quyết định tốt hơn
Ra quyết định là một kỹ năng quan trọng vì nó đòi hỏi nhiều kỹ năng quan trọng khác bổ trợ cho nó. Hãy cùng xem các kỹ năng khác mà bạn có thể xây dựng để giúp đưa ra quyết định tốt nhất trong từng tình huống cụ thể.
- Giải quyết vấn đề. Kỹ năng số một bạn cần có để trở thành người ra quyết định hiệu quả là giải quyết vấn đề. Vì các quyết định chỉ là một dạng vấn đề (xác định lựa chọn nào là tốt nhất), nên việc có kỹ năng giải quyết vấn đề mạnh mẽ chắc chắn là một “tài sản” quý báu. Nếu bạn tiếp cận một quyết định từ tư duy logic, như thể đó là một vấn đề cần giải quyết, thì các giải pháp sẽ dần xuất hiện và quyết định cuối cùng của bạn cũng sẽ hợp lý hơn.
- Hợp tác. Quyết định không phải lúc nào cũng do một người đưa ra. Bạn cần có kỹ năng hợp tác và thỏa hiệp tốt để đưa ra quyết định tốt nhất, bởi rất nhiều công việc liên quan đến cả tập thể. Ngay cả khi bạn đang tự mình đưa ra quyết định, nhận thêm ý kiến đóng góp từ bạn bè hoặc đồng nghiệp có thể giúp bạn suy nghĩ về kết quả tốt nhất.
- Trí tuệ cảm xúc. Trí tuệ cảm xúc (hay còn gọi là EQ) là khả năng quan sát và hiểu được cảm xúc của chính bạn và những người xung quanh. Cân nhắc đến cảm xúc sẽ giúp bạn trở thành người đưa ra quyết định mạnh mẽ hơn. Hãy coi điều này là một phần của việc ra quyết định dựa vào trực quan. Đó là khả năng của bạn để cân bằng các sự kiện, số liệu và cảm xúc để đi đến một quyết định đúng đắn.
- Lý luận logic. Kỹ năng này là chìa khóa cho các bước giữa của quá trình ra quyết định. Nếu có thể đánh giá và phân tích đầy đủ thông tin, việc đưa ra quyết định sẽ dễ dàng hơn. Kỹ năng này liên quan chặt chẽ hơn đến lý trí, khía cạnh của việc đưa ra quyết định dựa trên sự kiện và số liệu thay vì dựa trên cảm xúc.
Ví dụ cụ thể
Thật dễ dàng để liệt kê các kỹ năng cần thiết giúp đưa ra quyết định đúng đắn, nhưng áp dụng như thế nào có thể khiến bạn băn khoăn. Hãy cùng xem một số ví dụ thực tế tại nơi làm việc về việc ra quyết định và các kỹ năng cần thiết để giải quyết chúng một cách hiệu quả.
- Lựa chọn nhà sản xuất: Bạn cần phải có khả năng đánh giá tất cả các nhà sản xuất và những gì họ cung cấp, sau đó phân tích ưu và nhược điểm của họ để chọn một đơn vị đáp ứng tiêu chí của mình.
- Đặt tên cho sản phẩm mới: Bạn bắt buộc phải hiểu rõ tâm lý của người tiêu dùng và chọn một cái tên đánh vào tâm lý đó.
- So sánh các ứng viên khác nhau cho một công việc hoặc một vị trí để thăng chức: Kỹ năng đánh giá và phân tích sẽ giúp bạn xác định ứng viên tốt nhất tùy thuộc vào mô tả công việc và trình độ của ứng viên.
- Cắt giảm ngân sách: Đây là quyết định lớn, do đó bạn cần kỹ năng tổ chức, quản lý thời gian và kỹ năng lập luận vững vàng.
- Đề xuất cách tốt nhất để thúc đẩy doanh số bán hàng: Bạn sẽ cần các kỹ năng đánh giá, phân tích và sáng tạo.
- Chọn nhân viên để sa thải: Một lần nữa, kỹ năng đánh giá, so sánh và tư duy phản biện là chìa khóa ở đây.
Có rất nhiều kỹ năng giúp bạn ra quyết định tốt, nhưng điều quan trọng nhất là phải biết khi nào và ở đâu nên áp dụng những kỹ năng nhỏ đó. Sự hợp tác, lý trí hay cảm xúc không phải lúc nào cũng giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn. Biết kỹ năng nào bạn cần trong tình huống nhất định sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều.
Chỉ cần nhớ rằng việc ra quyết định tốt không chỉ đơn thuần là học các kỹ năng mới và áp dụng chúng ở mọi nơi bạn có thể. Thay vào đó, hãy nghĩ về điều gì sẽ giúp bạn nhiều nhất trong việc đưa ra quyết định và liên tục đánh giá hiệu suất trong quá trình ra quyết định.
(Nguồn: Zippia)