Có giới hạn độ tuổi dành cho doanh nhân không? Câu chuyện của “cha đẻ KFC” Harland Sanders sẽ là câu trả lời thuyết phục nhất dành cho câu hỏi này.
Bạn có nằm trong số những người đang chật vật tìm kiếm thành công cho riêng mình, những người đã chán ngấy với nhiều thất bại liên tiếp hay vô cùng thất vọng vì kết quả kinh doanh? Hãy nghĩ đến người đàn ông là biểu tượng trong giới kinh doanh với hình ảnh quen thuộc: bộ râu và mái tóc màu trắng, gương mặt thân thiện đang nở nụ cười, chiếc nơ đen cổ điển trên cổ áo. Hình ảnh này đã trở thành logo của thương hiệu Kentucky Fried Chicken (KFC) do ông sáng lập ở độ tuổi lục tuần, sau cả nghìn lần vực dậy từ thất bại.
Khởi nghiệp về cơ bản là phát triển một thứ gì đó có giá trị từ con số 0, và miễn là bạn không từ bỏ quyết tâm của mình, quả ngọt sẽ chờ đợi bạn ở phía trước. Mọi doanh nhân trên thế giới đều có thể tìm được nguồn động lực to lớn từ câu chuyện về người đàn ông vĩ đại này.
Ngành công nghiệp thức ăn nhanh ngày nay phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, dù các công ty đa quốc gia như Pizza Hut và Burger King dần mở rộng phạm vi kinh doanh trên toàn cầu, KFC – một thương hiệu tồn tại đã hơn nửa thế kỷ dường như chưa bao giờ đánh mất thị phần lớn của riêng mình.
Hiện KFC là chuỗi nhà hàng lớn thứ hai thế giới xếp theo doanh thu (chỉ đứng sau McDonald’s) với hơn 22.000 nhà hàng tại 132 quốc gia.
Công thức khiến KFC trở nên nổi tiếng và được săn đón trên thị trường là món gà rán kết hợp 11 loại gia vị và thảo mộc làm nên “vị ngon trên từng ngón tay” (finger lickin’ good). Harland Sander đã nỗ lực đưa món gà rán này đến với ngày càng nhiều thực khách trên nước Mỹ ở độ tuổi mà đa số mọi người đều muốn sống chậm lại và nghỉ hưu.
1009 lần bị từ chối trước khi làm nên thương hiệu KFC
Để tóm tắt về người đàn ông đứng sau “đế chế” gà rán KFC, chúng ta có thể nói: Harland Sander đến tận năm 40 tuổi mới trở thành đầu bếp chuyên nghiệp, đến năm 62 tuổi mới nhượng quyền thương hiệu và đến năm 75 tuổi mới thực sự trở thành một biểu tượng sau khi bán công ty của mình để thương hiệu gà rán phủ sóng mạnh mẽ hơn trên khắp thế giới.
Harland Sander trải qua một cuộc đời khốn khó và đầy thăng trầm. Ông sinh ngày 9/9/1890 tại Henryville, bang Indiana. Cái chết bi thảm của người cha vào năm Sander 6 tuổi đã buộc ông phải gánh trên vai trách nhiệm chăm sóc mẹ và anh chị em trong gia đình từ rất sớm. Vì mưu sinh, ông phải bỏ học từ năm 12 tuổi và tạm xa nhà đi làm nông trại ở cách đó 80 dặm. Không có nhiều điểm sáng trong suốt thời thơ ấu của Sander, ngoại trừ việc ông đã được mẹ truyền dạy những kỹ năng nấu nướng quan trọng và thực sự để tâm vào chúng mỗi khi nấu ăn.
Sander trải qua đủ loại công việc khác nhau để kiếm tiền, bao gồm làm đầu bếp và rửa bát thuê cho một quán cà phê nhỏ, nhân viên bảo hiểm, lao công đường sắt, thợ lắp ráp động cơ hơi nước cho các đoàn tàu khắp miền nam, bán lốp xe…
Cuối cùng, vào năm 1930, khi đang làm việc cố định tại một trạm xăng ven đường ở ngoại ô North Corbin, Sander tận dụng thời gian rảnh để nấu ăn và rao bán cho những vị khách dừng chân. Dần dần, ông mở được một nhà hàng nho nhỏ, nơi thực khách thường đến ăn tối và nghe ông kể những câu chuyện thú vị.
Lần đầu tiên giới thiệu món gà huyền thoại của mình, ông được đón nhận vô cùng nhiệt tình. Đến năm 1937, Sander mở rộng hoạt động kinh doanh với sức chứa lên đến 150 người cùng lúc. Bước đột phá xuất hiện vào năm 1939 khi ông phát hiện ra rằng việc chiên gà với “11 loại thảo mộc và gia vị đặc trưng” trong nồi áp suất (một thiết bị mới ở thời điểm đó và khác với loại được sử dụng ngày nay) sẽ dẫn đến độ nhất quán lý tưởng của thành phẩm.
Công việc kinh doanh sau đó thua lỗ vì nhiều lý do, khiến ông phải đóng cửa nhà hàng của mình. Tuy không duy trì được cơ sở kinh doanh, Sander hiểu rõ mình vẫn nắm trong tay “vũ khí tối thượng” là công thức gà rán có một không hai.
Với số tiền tiết kiệm cùng 105 đôla nhận từ quỹ an sinh xã hội, ông bắt đầu đi khắp nước Mỹ để đề nghị các nhà hàng bán món gà đặc biệt của mình, sau đó cùng phân chia lợi nhuận.
Trên hành trình này, Sander bị từ chối bởi tổng cộng 1009 nhà hàng. Đó là con số đáng kinh ngạc và đủ sức hạ gục quyết tâm của bất cứ một người trẻ nào, nhưng ý chí của Sander vượt lên trên tất cả những lần thất bại đó. Ông không bao giờ bỏ cuộc bởi ông rất tự tin vào công thức gà rán của mình và hương vị độc đạo của nó. Cuối cùng, một vài nhà hàng bắt đầu bị ấn tượng và tìm đến Sander.
Xác định được tiềm năng thực sự của công thức gà rán, Sander thành lập nhà hàng KFC đầu tiên ở South Salt Lake, Utah năm ông 62 tuổi (năm 1952). Khởi nghiệp lại ở độ tuổi này, Sander vẫn không dập tắt tham vọng mở rộng nhượng quyền thương hiệu trên toàn quốc. Đến năm 1963, có đến gần 600 nhà hàng nhượng quyền KFC và biến KFC trở thành một thương hiệu cực kỳ đắt giá.
Gương mặt đại diện của KFC
Tháng 10 năm 1963, một luật sư trẻ là John Y. Brown, Jr. và nhà đầu tư mạo hiểm tên là Jack C. Massey đã tiếp cận “cha đẻ KFC”, đề nghị mua lại quyền chuyển nhượng thương hiệu. Ban đầu Sander khá miễn cưỡng, nhưng ông dần bị thuyết phục và bán lại quyền của mình vào năm 1965 với giá 2 triệu đôla.
Theo hợp đồng, công ty Kentucky Fried Chicken sẽ thành lập các nhà hàng của riêng mình trên khắp thế giới và không thay đổi công thức gà rán. Sanders có mức lương trọn đời là 40.000 đôla (sau này tăng lên 75.000 đô la), một vị trí trong hội đồng quản trị, sở hữu phần lớn cơ sở nhượng quyền KFC tại Canada và sẽ là đại sứ thương hiệu của công ty.
Sander có phần không vui khi để lại đứa con tinh thần của mình, nhưng ở tuổi 75, ông nghĩ đây là quyết định đúng đắn. Điều khiến nhiều người ngạc nhiên là Sander đã từ chối cổ phiếu của công ty và không thương lượng để đạt được mức lương cao hơn.
Có vẻ như mục tiêu mà “cha đẻ KFC” luôn theo đuổi chưa bao giờ là sự giàu có, mà là trở nên nổi tiếng nhờ công thức món ăn của mình. Đó là lý do ông đã liên tục càu nhàu về nước sốt có chất lượng kém đi nhưng lợi hơn về mặt chi phí mà công ty KFC bắt đầu sản xuất. Với ông, việc thu về lợi nhuận khủng không phải yếu tố được đặt lên hàng đầu.
Cho đến khi qua đời vào năm 1980, Sander đã đi 250.000 dặm mỗi năm để ghé thăm các nhà hàng KFC và tích cực quảng bá thương hiệu trên truyền thông.
Brown, người đã bán cổ phần của mình tại KFC vào năm 1971 với giá 284 triệu đô la, trở thành thống đốc của Kentucky vào năm 1979. Khi Sanders qua đời vào năm sau, Brown gọi Sanders là “một huyền thoại thực sự” và “tinh thần của giấc mơ Mỹ”, New York Times đưa tin.
“Hãy tiếp tục theo đuổi ước mơ của mình và đừng bao giờ từ bỏ”. Câu nói này nghe qua thật sáo rỗng, nhưng chúng tôi tin rằng bạn đã thấu hiểu được phần nào đó tinh thần không bỏ cuộc thông qua câu chuyện về “cha đẻ KFC”, khi sự kiên trì của ông đã đưa thương hiệu gà rán của mình trở thành thương hiệu được yêu thích hàng đầu thế giới.